خوراک دام پایه چیست؟ آیا خوراک دام پایه نیشکر می تواند هزینه های دامدار را کاهش دهد؟ این محصول را چگونه می توان خرید نمود؟
خوراک دام پایه چیست؟
خوراک دام پایه ترکیبی از ضایعات نیشکر، ذرات ریز مغز نیشکر (پیت) و یا باگاس باضافه اوره و ملاس می باشد. شکل این محصول به صورت پلت شده یا فشنگی است.
باگاس نیشکر چیست؟
تفاله ای که پس از استخراج شکر از نیشکر حاصل شده و تقریبا سی تا 35 درصد از وزن کل نیشکر را شامل می شود، باگاس می نامند. باگاس در واقع باقیمانده فیبری است که بعد از عصاره گیری نیشکر باقی می ماند.
این محصول به شکل قطعات ریز تراشه چوب و رنگ آن زرد کاهی است.
فیبر باگاس بالا ولی قابلیت هضم و نیتروژن آن پایین است. سایر عناصر تشکیل دهنده این محصول بسته به انواع مختلف نیشکر، چگونگی برداشت کردن و در نهایت نحوه عصاره گیری مقداری تفاوت دارند.
ملاس چیست؟
عصاره ای تیره، غلیظ و چسبناک که در فرایند تولید شکر از نیشکر و یا چغندر قند حاصل می شود را ملاس نمایند. ملاس برگرفته از واژه mel به معنای عسل است.
عوامل مختلفی بر کیفیت ملاس نقش دارند. رسیدگی نیشکر یا چغندر، میزان شکر استخراج شده و شیوه استخراج از جمله این عوامل هستند.
جدول آناليز فنی و آزمايشگاهی مخلوط باگاس و ملاس
نتيجه |
عنوان |
5-6 |
پروتئين خام |
0.5 |
چربي |
44 |
فيبر خام |
44 |
هيدرات كربن |
0.95 |
كلسيم |
0.29 |
فسفر |
0.5 |
پتاسيم |
1.98 |
انرژي كل |
25-17 |
آب |
40-30 |
ساكاروز |
9-4 |
گلوكز |
15-5 |
فوركتور |
4-1 |
ساير قندها |
درصد استفاده خوراک دام پایه در جیره
خوراک دام پایه به صورت گسترده در جیره دامداری ها و کارخانه های تولید کنسانتره استفاده می شود. این محصول را می توان می توان 50 -60 درصد در جیره دام های پرواری و 25 درصد در جیره دام های شیری به صورت روزانه مصرف نمود.
مشخصات و آناليز خوراک دام پايه
خوراک دام پايه از حدود 64 درصد پیت یا باگاس، 35 درصد ملاس و یک درصد اوره تشکیل شده است.
میزان پروتئین این محصول 6-5 درصد، میزان رطوبت 10-8 درصد و فیبر آن 33-30 درصد می باشد. ضریب قابلیت هضمی خوراک دام پایه نیشکر 50 درصد است.
خوراک کامل دام
خوراک کامل دام در مقایسه با خوراک دام پایه شامل مواد مکمل دیگری است از جمله: جو، کنجاله پنبه، سبوس گندم، ویتامین و مکمل های معدنی. این مواد به باگاس و ملاس افزوده شده و خوراکی با ارزش غذایی بالا و سرشار از مواد معدنی و آلی به ارمغان می آورد. شکل این خوراک نیز به صورت پلت است.
مواد تشکیل دهنده خوراک كامل دام
خوراک كامل دام از 38 درصد جو، 18 درصد سبوس گندم، 4 درصد کنجاله تخم پنبه، 24 درصد پیت یا باگاس، 13 درصد ملاس نیشکر، 1 درصد اوره، 0.5 درصد نمک طعام، 0.5 درصد مکمل معدنی و ویتامین و 1 درصد کربنات کلسیم تشکیل شده است. ضریب قابلیت هضمی این محصول از خوراک دام پایه بیشتر بوده و حدود 65 درصد است.
آنالیز خوراک كامل دام
آنالیز مواد مغذی خوراک کامل دام به شرح زیر است:
پروتئین خام 12 درصد، چربی 3.6 درصد، کلسیم 0.8 درصد، فسفر 0.8 درصد، فیبر 14.6 درصد، خاکستر 8 درصد، کربوهیدرات 43.6 درصد، رطوبت 8 درصد، نمک 0.6 درصد
دستور مصرف مخلوط باگاس و ملاس به عنوان خوراک دام
در مصرف خوراک دام پایه در جیره های غذایی چند نکته باید مد نظر قرار گرفته شود:
- مخلوط ملاس و باگاس که به شکل پلت است، می تواند به صورت مستقیم در جیره دام استفاده شده و مصرف آن به صورت روزانه افزایش یابد.
- مخلوط ملاس و باگاس به صورت ترکیبی با سبوس گندم نیز می تواند در خوراک دام استفاده شود.
- تحقیقات عملی و علمی نشان می دهد خوراک دام پایه پلت را می توان 50 -60 درصد در جیره دام های پرواری و 25 درصد در جیره دام های شیری مصرف نمود.
باگاس ارزانتر و غنی تر از کاه
آنالیز مواد تشکیل دهنده باگاس نیشکر نشان می دهد که استفاده از این محصول به جای کاه می تواند هزینه های دامداری را به شکل قابل توجه ای کاهش دهد.
مواد تشکیل دهنده باگاس نیشکر
سلولز 38-32 درصد، همی سلولز 24-19 درصد، لیگنین 32-23 درصد، خاکستر 5.5-3.22 درصد، گوگرد 0.15-0.10 درصد و پتاسیم 0.97 – 0.73 درصد.