گندم همواره یکی از خوراک های با ارزش غذایی بالا به شمار می آید. انواع گندم دامی و شکسته، به عنوان محصولی مطمئن و با قیمت مناسب در جیره ها مورد استفاده قرار می گیرد.
گندم یکی از معمول ترین غلات مورد استفاده در تغذیه دام و طیور است و در برخی مناطق به دلیل فراوانی و ارزانی نسبی، جایگزین بخش اعظمی از ذرت در جیره می گردد.
انواع گندم
گندم به واریته های مختلفی مثل بهاره و زمستانه و همچنین قرمز و سفید و نیز به انواع گوناگونی از قبیل سفت، نرم و دورام دسته بندی می شود. انواع مختلف گندم، ارزش غذایی متفاوتی دارند. در گندم سخت، پروتئین در اتصال قوی با نشاسته وجود دارد، به همین جهت این نوع گندم، حاوی پروتئین و لیزین بیشتری است. گندم سخت برای پخت نان، گندم نرم برای قنادی و گندم دورام برای تهیه ماکارونی به کار می رود.
ارزش غذایی گندم
گندم دارای انرژی قابل متابولیسم نسبتا بالا و پروتئین خام متغیری بین ده تا پانزده درصد است. گندم حاوی ۵ تا ۸ درصد از انواع مختلف پنتوزان ها می باشد که اصلی ترین آنها آرابینوگزیلان ها هستند. این مواد قادرند تا ده برابر وزن خود، آب جذب کرده و موجب افزایش ویسکوزیته یا گرانروی مواد و کاهش قابلیت هضم و افزایش رطوبت بستر می شوند.
استفاده از گندم در جیره های غذایی
گندم در مقایسه با ذرت، بیوتین کمتری دارد. جیره ای که ۲۵ درصد گندم داشته باشد، به خوبی پلت می شود. همچنین می توان گندم را به صورت دانه کامل از سن دو هفتگی برای تغذیه جوجه ها استفاده کرد. گفته می شود این کار سبب تحریک حرکات سنگدان و معده شده و افزایش حرکات دستگاه گوارش در محیط های اسیدی یاد شده، سبب کاهش ماندگاری اووسیست های آیمریا می شود. بنابراین استفاده از دان کامل گندم به همراه سایر اجزاء جیره طیور، موجب کاهش کوکسیدیوز می گردد.
محدودیت های استفاده از گندم
البته چون گندم، گلوتن زیادی دارد، اگر بیش از حد آسیاب شود خمیر چسبانکی تولید می نماید که این خاصیت با سازوکارهایی که تشریح آنها در مجال این نوشته نمی گنجد، زمینه ساز بروز تورم نکروتیک روده در پرندگان و اسیدوز متابولیک در نشخوارکنندگان می شود.
