کنجاله کلزا سویابین گرگان

معرفی

استان گلستان و به ویژه شهر گرگان، به واسطه موقعیت جغرافیایی ممتاز، خاک حاصلخیز و پیشینه کشاورزی غنی، همواره یکی از قطب‌ های اصلی تولید محصولات زراعی کشور محسوب می‌ شود. در میان این محصولات، دانه‌ های روغنی نظیر کلزا و سویا جایگاه ویژه‌ ای دارند. پس از استحصال روغن از این دانه‌ ها، آنچه باقی می‌ ماند “کنجاله” است؛ منبعی سرشار از پروتئین و مواد مغذی که به ستون فقرات صنعت خوراک دام، طیور و آبزیان در منطقه و کشور تبدیل شده است. در این بخش از کهن ترید، به طور جامع به کنجاله کلزا و کنجاله سویابین، با تمرکز بر اهمیت و جایگاه آن‌ ها در بازار گرگان و استان گلستان خواهیم پرداخت.

کنجاله کلزا در گرگان: پروتئینی اقتصادی با مزایای فراوان

کنجاله کلزا (Rapeseed Meal) یکی از محصولات فرعی مهم حاصل از کارخانجات روغن‌ کشی دانه کلزا است. این کنجاله به دلیل دارا بودن سطوح قابل توجهی از پروتئین خام، فیبر، و مواد معدنی، نقش مهمی در جیره‌ نویسی خوراک دام، طیور و آبزیان ایفا می‌ کند. در منطقه‌ ای مانند گرگان که کشت کلزا سابقه و گستردگی دارد، دسترسی به کنجاله کلزا با کیفیت، فرصتی ارزشمند برای دامداران و مرغداران محلی فراهم می‌ آورد.

ترکیب تغذیه‌ ای کنجاله کلزا:

ترکیب دقیق کنجاله کلزا می‌ تواند بسته به نوع دانه اولیه (به ویژه ارقام قدیمی یا ارقام دابل صفر کم‌ گلوکوزینولات) و فرآیند روغن‌ کشی (پرس سرد، پرس گرم یا حلال) متفاوت باشد. با این حال، به طور کلی مشخصات تغذیه‌ ای آن شامل:

• پروتئین خام: معمولاً بین ۳۴ تا ۳۸ درصد.
• فیبر خام: نسبتاً بالا (حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد)، که در نشخوارکنندگان قابلیت هضم بهتری دارد.
• انرژی: سطح انرژی قابل متابولیسم آن نسبت به کنجاله سویابین کمتر است.
• اسید های آمینه: دارای پروفایل اسید آمینه‌ای مناسب، اگرچه ممکن است از نظر لیزین و متیونین نسبت به کنجاله سویابین محدودیت‌ هایی داشته باشد.
• مواد معدنی: حاوی فسفر، کلسیم و سایر عناصر.

مزایای استفاده از کنجاله کلزا در خوراک:

1. منبع پروتئین اقتصادی: در بسیاری از موارد، کنجاله کلزا نسبت به سایر منابع پروتئینی قیمت مناسب‌ تری دارد، که به کاهش هزینه‌ های تولید در مزارع دام و طیور در گرگان کمک می‌ کند.
2. مناسب برای نشخوارکنندگان: فیبر و پروتئین کنجاله کلزا برای گاوهای شیری و گوشتی بسیار مفید است.
3. وجود اسیدهای آمینه: تأمین بخشی از نیازهای اسید آمینه‌ای حیوانات.
4. تولید بومی در نزدیکی گرگان: کاهش هزینه‌ های حمل و نقل و دسترسی آسان‌ تر برای دامداران منطقه.

نکات مهم در استفاده از کنجاله کلزا:

در گذشته، کنجاله کلزا حاوی سطوح بالایی از مواد ضد تغذیه‌ ای مانند گلوکوزینولات‌ ها بود که می‌ توانست مشکلاتی در عملکرد و سلامت حیوانات ایجاد کند. اما با معرفی و کشت ارقام جدید “دابل صفر” (Double Zero) کلزا که میزان این مواد را به شدت کاهش داده‌ اند، استفاده از کنجاله کلزا بسیار ایمن‌ تر و رایج‌ تر شده است. با این حال، توجه به کیفیت کنجاله و اطمینان از استاندارد بودن آن برای دامداران در گرگان ضروری است.

کنجاله سویابین در گرگان: استاندارد طلایی پروتئین

کنجاله سویابین (Soybean Meal) بدون شک یکی از مهم‌ ترین و پر مصرف‌ ترین منابع پروتئینی در صنعت خوراک دام و طیور در سراسر جهان و به ویژه در ایران و منطقه گرگان است. این محصول که از فرآیند روغن‌ کشی دانه سویا به دست می‌ آید، به دلیل سطح پروتئین بالا، قابلیت هضم عالی و پروفایل اسید آمینه‌ ای متعادل، به عنوان “استاندارد طلایی” در جیره‌نویسی شناخته می‌ شود.

ترکیب تغذیه‌ ای کنجاله سویابین:

کنجاله سویابین با کیفیت، منبع تغذیه‌ ای بسیار غنی است:

• پروتئین خام: معمولاً بین ۴۴ تا ۴۸ درصد (بسته به درصد پروتئین دانه و پوست‌گیری).
• انرژی: سطح انرژی قابل متابولیسم بالاتری نسبت به کنجاله کلزا دارد.
• اسیدهای آمینه: دارای پروفایل بسیار مطلوب اسید آمینه‌ ای، به خصوص از نظر لیزین که یک اسید آمینه ضروری و محدود کننده در بسیاری از جیره‌ هاست.
• قابلیت هضم: پروتئین و مواد مغذی کنجاله سویابین دارای قابلیت هضم بسیار بالایی برای اکثر گونه‌ های دامی هستند.

مزایای استفاده از کنجاله سویابین:

1. منبع پروتئین با کیفیت عالی: تأمین کننده بخش عمده‌ ای از نیاز پروتئینی و اسید آمینه‌ ای حیوانات با بهره‌ وری بالا.
2. پروفایل اسید آمینه مطلوب: به خصوص سطح بالای لیزین، آن را به گزینه‌ ای ایده‌ آل برای خوراک طیور و خوک تبدیل می‌ کند.
3. قابلیت هضم بالا: منجر به جذب بهتر مواد مغذی و بهبود عملکرد رشد و تولید می‌ شود.
4. کاربرد گسترده: قابل استفاده در جیره انواع دام (گاو شیری، گاو گوشتی، گوسفند)، طیور (مرغ گوشتی، مرغ تخم‌ گذار)، و آبزیان (ماهی و میگو).
5. دسترسی در بازار گرگان: گرگان به عنوان یکی از مراکز اصلی کشاورزی و بازرگانی، دسترسی نسبتاً خوبی به کنجاله سویابین دارد، چه از طریق تولید داخلی و چه واردات.

نکات مهم در استفاده از کنجاله سویابین:

دانه سویای خام حاوی مهارکننده‌ های تریپسین است که می‌ تواند قابلیت هضم پروتئین را کاهش دهد. کنجاله سویابین با کیفیت، با فرآیند حرارت دهی مناسب تولید می‌ شود که این مواد ضد تغذیه‌ ای را غیرفعال می‌ کند. بنابراین، اطمینان از خرید کنجاله سویابین فرآوری شده (Full Fat یا Dehulled) و با آنالیز استاندارد برای دامداران در گرگان حیاتی است.

چرا کنجاله کلزا و سویابین در گرگان اهمیت مضاعف دارد؟

مقایسه کنجاله کلزا و سویابین برای مصرف کنندگان در گرگان

تصمیم‌ گیری در مورد استفاده از کنجاله کلزا یا سویابین (یا ترکیبی از آن‌ ها) در جیره بستگی به عوامل متعددی دارد که دامداران و متخصصان تغذیه در گرگان باید به آن‌ ها توجه کنند:

• نیا زهای گونه و سن حیوان: طیور جوان و تک معده‌ ای‌ ها معمولاً به کنجاله سویابین با قابلیت هضم بالا و پروفایل اسید آمینه بهتر نیاز بیشتری دارند. نشخوار کنندگان انعطاف‌ پذیری بیشتری در استفاده از کنجاله کلزا دارند.
• قیمت روز بازار در گرگان: قیمت کنجاله کلزا معمولاً از کنجاله سویابین پایین‌ تر است، که می‌ تواند آن را به گزینه‌ ای اقتصادی‌ تر تبدیل کند، به خصوص زمانی که بتوان بخشی از نیاز پروتئینی را با آن تأمین کرد.
• آنالیز و کیفیت محصول: همواره باید آنالیز دقیق پروتئین، فیبر، رطوبت و سایر پارامترهای کیفی کنجاله‌ ها را بررسی کرد و از خرید محصول از منابع معتبر در گرگان اطمینان حاصل نمود.
• وجود مواد ضدتغذیه‌ ای: برای کنجاله کلزا، توجه به کم بودن گلوکوزینولات‌ ها و برای کنجاله سویابین، اطمینان از غیرفعال شدن مهارکننده‌ های تریپسین از طریق حرارت دهی مناسب حیاتی است.

بسیاری از جیره‌های خوراک، از ترکیبی از کنجاله کلزا و سویابین استفاده می‌ کنند تا از مزایای هر دو بهره‌ مند شوند و هزینه‌ ها را بهینه کنند.

عوامل مؤثر بر کیفیت و قیمت کنجاله در بازار گرگان

برای خرید کنجاله کلزا و کنجاله سویا با بهترین قیمت و کیفیت در گرگان، آگاهی از عوامل مؤثر ضروری است. قیمت و کیفیت این محصولات در گرگان تحت تأثیر مستقیم کیفیت دانه اولیه کلزا و سویا قرار دارد؛ به طوری که دانه‌ های با کیفیت بالاتر، کنجاله‌ ای غنی‌ تر از نظر پروتئین و انرژی تولید می‌ کنند.

فرآیند نوین و استاندارد روغن‌ کشی در کارخانه نیز نقش بسزایی در کیفیت نهایی کنجاله، میزان پروتئین، فیبر و کاهش مواد ضدتغذیه‌ ای آن ایفا می‌ کند. همچنین، شرایط عرضه و تقاضا در بازارهای داخلی و جهانی، عاملی مهم در تعیین قیمت کنجاله کلزا و سویا در منطقه گرگان محسوب می‌ شود.

علاوه بر این، هزینه‌ های حمل و نقل از محل تولید تا مصرف‌ کننده نهایی در گرگان بخشی از قیمت تمام شده محصول را شامل می‌ گردد. در نهایت، رعایت دقیق استانداردهای نگهداری کنجاله (کنترل رطوبت و دما) از زمان تولید تا رسیدن به دست مشتری در گرگان، برای حفظ کیفیت و جلوگیری از افت ارزش غذایی آن حیاتی است. بنابراین، برای خرید کنجاله با کیفیت و قیمت مناسب در گرگان، توجه به این عوامل کلیدی است.

خرید و تأمین کنجاله کلزا و سویابین با کیفیت 

نتیجه‌ گیری

کنجاله کلزا و سویابین به عنوان دو منبع پروتئینی ارزشمند، نقش بی‌ بدیلی در توسعه صنعت دامپروری، طیور و آبزیان در ایران و به ویژه در منطقه گرگان ایفا می‌ کنند. نزدیکی گرگان به مزارع تولید دانه و وجود زیرساخت‌های مرتبط، این شهر را به کانون مهمی برای تأمین و توزیع این محصولات تبدیل کرده است.

با شناخت دقیق ویژگی‌ های تغذیه‌ ای، مزایا و نکات مربوط به هر یک از این کنجاله‌ ها، و با تأمین آن‌ ها از منابع معتبر در گرگان، می‌ توان به بهبود عملکرد تولید، کاهش هزینه‌ ها و در نهایت، توسعه پایدار بخش کشاورزی و دامپروری منطقه کمک شایانی نمود. کنجاله کلزا و سویابین گرگان، نه تنها خوراک حیوانات، بلکه سرمایه‌ ای برای آینده این منطقه محسوب می‌ شوند.