در دنیای پرچالش پرورش دام، تغذیه مناسب نقش کلیدی در دستیابی به بره های پرواری باکیفیت و سودآوری دارد. انتخاب خوراک مناسب، با توجه به نوع دام و هدف پرورشی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این میان، گندم به عنوان یکی از غلات پرکاربرد، همواره مورد توجه دامداران بوده است. اما آیا گندم، با وجود ارزش غذایی بالا، انتخاب مناسبی برای خوراک بره پرواری محسوب می‌شود؟ در این بخش از بازرگانی کهن ترید، به بررسی دقیق و جامع نکات کلیدی استفاده از گندم در تغذیه بره های پرواری می پردازیم و با دیدی تخصصی، مزایا و معایب آن را واکاوی خواهیم کرد.
آیا گندم برای استفاده در تغذیه دام مناسب است؟
نکته ای که همواره باید در نظر داشته باشیم، جایگاه اصلی گندم در سبد غذایی انسان است. گندم، به عنوان یک منبع اصلی تامین انرژی و مواد مغذی برای انسان، در درجه اول برای مصرف انسانی کشت و تولید می شود. از این رو، استفاده از گندم به عنوان خوراک دام، به خصوص در شرایطی که منابع جایگزین مناسب و مقرون به صرفه تری وجود دارد، از نظر اقتصادی و اخلاقی قابل تامل است.
خطرات پنهان استفاده از گندم در تغذیه دام
علاوه بر جنبه مصرف انسانی، دلایل فنی و تخصصی نیز وجود دارد که استفاده از گندم را در خوراک دام، به ویژه بره های پرواری، با محدودیت هایی مواجه می سازد. گندم، به دلیل ساختار خاص نشاسته ای خود، به سرعت در شکمبه تخمیر می شود. این تخمیر سریع، منجر به تولید اسیدهای چرب فرار (VFA) به میزان زیاد و به سرعت شده و به طور ناگهانی pH شکمبه را کاهش می دهد.
کاهش pH شکمبه، محیط نامناسبی را برای فعالیت میکروارگانیسم های مفید شکمبه ایجاد می کند. این میکروارگانیسم ها نقش حیاتی در هضم فیبر و سایر مواد مغذی دارند. اختلال در فعالیت آن ها، نه تنها هضم خوراک را مختل می کند، بلکه می تواند منجر به بیماری اسیدوز شکمبه (Subacute Ruminal Acidosis – SARA) شود. اسیدوز شکمبه، یک اختلال متابولیکی جدی است که علائمی مانند بی اشتهایی، کاهش وزن، لنگش، و در موارد حاد، مرگ دام را به دنبال دارد.
گندم آرد شده؛ خمیر چسبناک در شکمبه
مشکل دیگری که در استفاده از گندم به عنوان خوراک دام وجود دارد، حالت خمیری و چسبناک آن پس از آرد شدن و ورود به شکمبه است. گندم آرد شده، در محیط مرطوب شکمبه، به سرعت به یک توده خمیری و چسبناک تبدیل می شود. این حالت چسبناک، می تواند مشکلات متعددی را برای دام ایجاد کند:
- کاهش سطح تماس با آنزیم ها: توده خمیری، سطح تماس خوراک با آنزیم‌های گوارشی را کاهش داده و هضم را مختل می کند.
- ایجاد انسداد در دستگاه گوارش: خمیر چسبناک می تواند در دستگاه گوارش دام تجمع یافته و منجر به انسداد و مشکلات گوارشی شود.
- کاهش اشتها و مصرف خوراک: حالت نامطلوب خوراک در شکمبه، می‌تواند باعث کاهش اشتها و در نتیجه، کاهش مصرف خوراک توسط دام شود.
جایگزین های طلایی؛ جو و ذرت
با توجه به محدودیت ها و خطرات استفاده از گندم در خوراک دام، به ویژه بره های پرواری، استفاده از جایگزین های مناسب و ایمن تر، همواره توصیه می شود. جو و ذرت، دو غله پرکاربرد و ارزشمند در تغذیه دام هستند که مزایای متعددی نسبت به گندم دارند:
- تخمیر آهسته‌تر در شکمبه: جو و ذرت، نسبت به گندم، نشاسته با قابلیت تخمیر آهسته‌تری دارند. این ویژگی، باعث می‌شود که pH شکمبه به تدریج و به آرامی کاهش یابد و خطر اسیدوز شکمبه به طور قابل توجهی کاهش پیدا کند.
- بافت غیر چسبناک: جو و ذرت آرد شده، برخلاف گندم، حالت خمیری و چسبناک پیدا نمی‌کنند. این امر، مشکلات گوارشی ناشی از خمیر شدن خوراک را به حداقل می‌رساند.
- ارزش غذایی مناسب: جو و ذرت، از نظر ارزش غذایی، به ویژه تامین انرژی، بسیار نزدیک به گندم هستند و می‌توانند به خوبی نیازهای تغذیه‌ای بره‌های پرواری را تامین کنند.
جمع بندی و توصیه نهایی
در مجموع، با وجود ارزش غذایی گندم، استفاده از آن به عنوان خوراک بره پرواری، به دلیل خطرات بالقوه برای سلامتی دام و مشکلات فنی در هضم، توصیه نمی شود. بهتر است برای تغذیه بره‌های پرواری، از غلات جایگزین مانند جو و ذرت استفاده شود که هم از نظر سلامتی دام ایمن‌تر هستند و هم از نظر اقتصادی، در بسیاری از موارد، مقرون به صرفه‌تر می‌باشند.
دیدگاهتان را بنویسید
برای ارسال دیدگاه باید وارد شوید.