فرآورده های ذرت

ذرت، به عنوان “سلطان غلات” در صنعت دامپروری و مرغداری، نقشی بی‌ بدیل در تأمین انرژی و مواد مغذی جیره غذایی ایفا می‌ کند. قیمت مناسب، دسترسی بالا و ارزش غذایی فوق‌ العاده، این دانه طلایی و فرآورده‌ های جانبی آن را به جزء جدایی‌ ناپذیر خوراک دام و طیور تبدیل کرده است. اما آیا با تمام فرآورده‌ های ذرت مناسب برای تغذیه دام و طیور آشنا هستید؟ کدام محصول برای گاو شیری مناسب‌ تر است و کدام یک بازدهی مرغ گوشتی را به حداکثر می‌ رساند؟

در این راهنمای جامع از کهن ترید، به عنوان مرجع تخصصی تأمین خوراک دام، به بررسی دقیق و کامل انواع این محصولات، آنالیز غذایی، مزایا و کاربرد هر یک می‌ پردازیم تا شما بتوانید با انتخابی هوشمندانه، سلامت و بهره‌ وری گله و فارم خود را تضمین کنید.

چرا ذرت در تغذیه دام و طیور اینقدر اهمیت دارد؟

جایگاه ویژه ذرت در جیره‌ نویسی مدرن به دلایل زیر است:

1. منبع اصلی انرژی: ذرت سرشار از نشاسته است که به راحتی توسط دام و طیور هضم شده و به عنوان منبع اصلی انرژی برای رشد، تولید شیر و تخم‌ مرغ عمل می‌ کند. انرژی قابل متابولیسم ($ME$) بالای آن، مهم‌ ترین دلیل محبوبیت آن است.
2. خوش‌ خوراکی بالا: طعم مطلوب ذرت باعث افزایش مصرف خوراک توسط حیوان و در نتیجه بهبود عملکرد تولیدی می‌ شود.
3. قیمت رقابتی: در مقایسه با سایر غلات انرژی‌ زا مانند گندم و جو، ذرت معمولاً قیمت اقتصادی‌ تری دارد و هزینه نهایی جیره را کاهش می‌ دهد.
4. تنوع فرآورده‌ ها: فرآیند های مختلف صنعتی بر روی ذرت، محصولاتی با پروفایل‌ های تغذیه‌ ای متفاوت ایجاد می‌ کند که هرکدام می‌ توانند نیاز خاصی را در جیره برطرف سازند (مانند پروتئین بالا، چربی بالا یا فیبر بالا).

کاربردهای صنعتی فرآورده های ذرت

• تولید سوخت زیستی: ذرت یکی از مهم‌ترین منابع تولید سوخت زیستی مانند اتانول است.
• صنعت دامداری: کنجاله ذرت به عنوان یک خوراک باکیفیت برای دام و طیور استفاده می‌شود.
• صنعت نساجی: نشاسته ذرت در تولید پارچه و نخ استفاده می‌شود.
• صنعت کاغذسازی: نشاسته ذرت به عنوان یک چسب طبیعی در صنعت کاغذسازی کاربرد دارد.

مزایای استفاده از فرآورده های ذرت در تغذیه دام و طیور

افزایش تولید شیر و گوشت: فرآورده‌ های ذرت به افزایش تولید شیر در گاوهای شیری و افزایش وزن در دام‌ های گوشتی کمک می‌ کنند.

بهبود کیفیت تخم‌ مرغ: استفاده از ذرت در جیره مرغ‌ های تخمگذار به بهبود کیفیت تخم‌ مرغ و افزایش اندازه زرده کمک می‌ کند.

تقویت سیستم ایمنی: ویتامین‌ ها و مواد معدنی موجود در ذرت به تقویت سیستم ایمنی حیوانات کمک می‌ کنند و آن‌ ها را در برابر بیماری‌ ها مقاوم‌ تر می‌ سازند.
بهبود هضم و جذب مواد مغذی: فیبر موجود در فرآورده‌ های ذرت به بهبود هضم و جذب مواد مغذی در دستگاه گوارش کمک می‌ کند.

فرایند تولید فرآورده های ذرت

فرآورده های ذرت خیلی متنوع هستند. قبل از هر چیز ببینیم در فرآیند فراوری ذرت هر کدام در چه مرحله ای تولید می شوند:

وقتی ذرت وارد کارخانه فرآوری غلات می شود اول وزن می شود، مرحله ی دوم تمیز می شود و کسری ناخالصی از آن گرفته می شود.

در مرحله ی بعد بر روی قسمت باقیمانده یک جداسازی مغناطیسی انجام می گیرد تا حتی درصدی آلودگی هم وجود نداشته باشد و یک ذرت تمیز باقی می ماند.

ناخالصی که در این مرحله و مرحله ی قبل به دست آمد در واقع زیر بوجاری هستند که به آن خرده ذرت یا ذرت شکسته یا نرمه ذرت می گویند.

خرده ذرت، ذرت های شکسته ای هستند که چون شکسته بودند از آن مرحله ی اول (بوجاری اول) رد می شوند و ممکن است یک مقدار آرد باشند. مثل ذرت های اکراین که خود به خود آرد زیادی دارند.

پس اگر در کارخانه فراوری ذرت، ذرتی که استفاده می شود، ذرت اکراین باشد، بنابراین خاک آن بیشتر است.

فرآورده‌ های اصلی ذرت در تغذیه دام و طیور

ذرت پس از برداشت، می‌تواند به اشکال مختلفی برای مصرف دام و طیور آماده شود.

علاوه بر دانه کامل ذرت که رایج‌ ترین شکل مصرف است، فرآیندهای صنعتی مختلف (مانند فرآوری تر یا خشک) منجر به تولید محصولات جانبی با ارزش غذایی متفاوت می‌ شود. مهم‌ ترین این فرآورده‌ ها عبارتند از:

1. دانه ذرت کامل یا آسیاب شده (Whole or Ground Corn Grain):

2. کنجاله ذرت (Corn Meal/Cake):

3. کنجاله جوانه ذرت (Corn Germ Meal/Cake):

4. گلوتن ذرت (Corn Gluten Meal):

5. خوراک گلوتن ذرت (Corn Gluten Feed):

6. نشاسته ذرت (Corn Starch):

7. الیاف ذرت (Corn Fiber):

ارزش غذایی مقایسه‌ ای فرآورده‌ های اصلی ذرت (مقادیر تقریبی و ممکن است متفاوت باشد):

توجه: این مقادیر تقریبی هستند و بر اساس نژاد ذرت، شرایط رشد، فرآیند تولید و کیفیت محصول می‌توانند متفاوت باشند.

در مورد خرده ذرت دو مسئله را باید به آن توجه کرد:

• اول اینکه اگر ذرتی که وارد کارخانه می شود ذرت خوبی نباشد، پس کیفیت آن در مرحله ای که ناخلصی یا همان خرده ذرت جدا می شود، کیفیت خوبی نخواهد بود.
• مورد دوم اینکه اگر اینها از ذرت درجه 2 باشند، خرده ذرت نیز کیفیت خوبی ندارد و افلاتوکسین آن بالا می رود و از طرف دیگر اگر زمان زیادی در انبار بماند ممکن است شپش هم بزند.

در مرحله ی بعدی به ذرت اسید می زنند، آبی که خارج می شود را تغلیظ می کند که به آن گلوتن مایع می گویند.

گلوتن مایع در واقع این است که ذرت را با اسید می شورند و حال به مایعی که باقی می ماند، گلوتن مایع می گویند که یک مقدار کمی پروتئین داخلش دارد.

پس تا اینجا خرده ذرت و گلوتن مایع جدا شد.

در مرحله بعد همین ذرت که اسید به آن زده شد را دوباره جداسازی انجام می دهند. وقتی جداسازی کردند یک جرم باقی می ماند.

این جرم را شستشو می کنند  و بعد آبگیری می کنند و خشک می کنند و کیسه می کنند که به آن جرم ذرت یا جوانه ذرت می گویند.

جرم ذرت با کنجاله جرم ذرت فرق دارد. جرم ذرت چربی بیشتری دارد و کنجاله جرم ذرت چربی پایین تری دارد و بنابراین انرژی کمتری دارد.

با فرایندی که طی مراحل مختلف نشاسته تولید می شود کاری نداریم چون در خوراک دام استفاده نمی شود.

مگر در مواردی محدود یا زمان هایی که قیمت مناسبی داشته باشد یا نشاسته دامی داشته باشیم.

ذرتی را که اسید زدند و جرم آنرا گرفتند، دوباره آنرا آسیاب می کنند و یک مرحله جداسازی انجام می دهند و اینجا فیبر ذرت بدست می آید.

در مرحله ی اول که فیبر بدست می آید، خیس است، باز شستشو می دهند، آبگیری می کنند، خشک می کنند، کیسه گیری می کنند و فیبر باقی می ماند.

به فیر ذرت، سبوس ذرت یا پوسته ذرت هم می گویند.

دو نوع پوسته ذرت داریم:

1. پوسته ذرت غنی شده
2. پوسته ذرت معمولی

اگر آن گلوتن مایع را به این فیبر بزنند و بعد بیایند رطوبتش را بگیرند و خشک کنند، پروتئین یک مقدار بالاتر می رود و به آن فیبر غنی شده می گویند.

در مرحله ی بعد به ذرتی که اسید زده بودند و جرم را جدا کرده بودند و بعد از آسیاب و جداسازی، فیبر هم جدا کرده بودند باز یک مرحله جداسازی انجام می دهند و گلوتن ذرت را جدا می کنند.

تمام این مراحل برای زمانی است که ذرت هنوز خیس است پس اگر یک کارخانه نتواند خشک کردن را درست انجام دهد، محصولاتش رطوبت بالاتری دارند. پس این گلوتن هم باید خشک و نهایت کیسه شود.

ما دو نوع گلوتن در بازار داریم:

• گلوتن 60 درصد
• گلوتن 40 درصد

اینها دو تفاوت اساسی با هم دارند.

اگر کارخانه مرحله ی جداسازی که از آن گلوتن بدست می آید را نتواند بدرستی انجام دهد و مراحل تولید گلوتن به درستی انجام نشود، گلوتنی که به وجود می آید پروتئین کمتری دارد.

توجه داشته باشید برخی کارخانه ها، گلوتن 40 درصد آنها حتی 40 درصد پروتئین هم ندارد و ممکن است 35 درصد پروتئین داشته باشد.

این معمولا زمانی اتفاق می افتد که خود آنها می آیند مواد دیگری قاطی آن می کنند یا اینکه گلوتن مایع را به گلوتن 60 درصد اضافه می کنند و بعد آنرا خشک می کنند و گلوتن 40 درصد بوجود می آید.

گلوتن 40 درصد از این دو روش بدست می آید که با توجه به پروتئینی که دارد باز منطقی است که بخواهیم از آن استفاده کنیم.

بهترین فروشگاه برای خرید عمده فرآورده های ذرت

نتیجه‌ گیری

فرآورده‌ های ذرت به دلیل داشتن ترکیبات مغذی فراوان، نقش بسیار مهمی در تغذیه دام و طیور ایفا می‌ کنند. با انتخاب و استفاده صحیح از این محصولات، می‌ توان به بهبود عملکرد تولید، افزایش کیفیت محصولات دامی و کاهش هزینه‌ های تولید دست یافت.