پودر ماهی غنی ترین منبع تامین پروتئین
به منظور تامین پروتئین مورد نیاز بدن دام و طیور از منابع مختلف حیوانی و گیاهی استفاده می گردد. در این بین پودر ماهی به عنوان غنی ترین منبع جایگاه ویژه ای دارد.
یکی از منابع غنی پروتئین حیوانی است که مقادیر قابل توجهی متیونین، لیزین، کلسیم و فسفر قابل استفاده دارد. مقدار پروتئین آن بین ۵۰ تا ۶۰ است و انرژی آن بسته به چربی موجود در آن متغیر می باشد.
خصوصیات و ویژگی های پودر ماهی
پودر ماهی بر اساس نوع ماهی مورد استفاده در تهیه آن و روش فرآوری رنگی متغیر میان خاکستری و قهوه ای روشن تا تیره دارد. معمولا در تهیه پودر ماهی ایرانی، پودر ضایعات کشتارگاه دام و طیور و انواع ناخالصی های دیگر به آن می افزایند. به همین دلیل باید در تهیه و خرید پودر ماهی به مقدار کل ازت آزاد یا TVN آن به عنوان یکی از شاخصه های فساد پذیری توجه کرد و به وسیله انجام آزمایش از میزان یاد شده اطمینان حاصل کرد.
پودر ماهی باکیفیت
گفته می شود بهتر است میزان کل ازت آزاد منابع پروتئین حیوانی از ۱۳۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم کمتر باشد. پودر ماهی باید از نظر کشت قارچی، شمارش کلی میکروب ها و عدم آلودگی به سالمونلا نیز آزمایش شود تا موجب بروز مشکلات بهداشتی در جیره نگردد.
محدودیت های استفاده از پودر ماهی
یکی از مشکلات استفاده از پودر ماهی در جیره طیور فرسایش سنگدان و ایجاد جراحت در آن است. این پدیه مربوط به فعالیت زیاد تیامیناز در پودر ماهی هایی است که حرارت کافی ندیده اند. علاوه بر آن، هیستامین موجود در پودر ماهی محرک تولید اسید در پیش معده می باشد و این امر نیز سبب بروز جراحت در سنگدان می شود.
گیزروسین هم ترکیبی شبیه هیستامین است که در پودر ماهی وجود دارد و با تحریک ترشح اسید معده منجر به ایجاد جراحت سنگدان می گردد.
شایان ذکر است بخش عمده تاثیرات منفی یاد شده در اثر پخت و روش استخراج روغن کاهش یافته یا از بین می رود. همچنین به علت وجود تری متیل آمین در پودر ماهی و روغن ماهی و ناتوانی پرندگان در تجزیه این ماده طعم و بوی ناخوشایندی در تخم مرغ و گوشت طیوری که به مقدار زیاد از پودر ماهی تغذیه کرده باشند دیده می شود.
مزایای استفاده از پودر ماهی
پودر ماهی ترکیب اسید آمینه ای مناسبی برای دام و طیور دارد و میزان پروتئین غیر قابل تجزیه یا پروتئین عبوری از شکمبه نیز بالاست. علیرغم خطرات و محدودیت هایی که پودر ماهی فراوری نشده دارد، چون منبع غنی انرژی، پروتئین، اسید های آمینه، کلسیم و فسفر است، استفاده از آن در جیره دام و طیور، البته با لحاظ کردن محدودیت مصرف آن به بهبود کیفی جیره کمک می نماید.