نسبت علوفه به کنسانتره در جیره گاو و گوسفند

یک باور غلط در دامداری ها خصوصا دام شیری این است که فکر دامدارها میکنند هرچه کنسانتره بیشتر باشد بهتر است و تولید دام بیشتر خواهد بود. این در حالیست که دامی تولید بیشتری دارد که شکمبه سالمی داشته باشد و از بزرگترین فاکتورهایی که در سلامت شکمبه تاثیر گذار است، نسبت علوفه به کنسانتره است.

تعریف ماده خشک و ازفد

برای دام های مختلف این نسبت متفاوت است. اما ابتدا باید بدانیم این نسبت  را چگونه محاسبه کنیم. وقتی می گوییم نسبت علوفه به کنسانتره، منظور نسبت ماده ی خشک علوفه به کنسانتره است.

ما یک خوراکی داریم که میریزیم در آخور جلوی دام، مثل یونجه یا سیلاژ ذرت و غیره. به این خوراک می گوییم ازفد، یعنی به همان شکلی که به دام خورانده شده است.  یک اصلاح مهم دیگر در جیره نویسی داریم که به آن ماده خشک می گوییم. ماده خشک یعنی ماده ی خوراکی که استفاده کردیم چه مقدار رطوبت دارد و چه مقدار ماده خشک.

به عنوان مثال  یونجه 88-90 درصد گاها تا 86 درصد ماده خشک دارد و مابقی رطوبت است. یا کنسانتره های تولیدی 10-12 درصد رطوبت دارند یا اگر کارخانه ها بی انصاف باشند تا 14 درصد ممکن است رطوبت داشته باشند. پس چیزی که ما به آن نیاز داریم و در تغذیه دام از آن استفاده می شود ماده ی خشک است و نه آن چیزی که در آخور دام میریزیم.

به عنوان مثال تفاله چغندر تر ده بیست درصد ماده خشک دارد و مابقی آن رطوبت است و در بدن دام به همان اندازه ی بیست درصد استفاده می شود و آن 80 درصد رطوبت تبدیل به ادرار می شود و از بدن دفع می گردد.

پس وقتی صحبت از نسبت علوفه به کنسانتره می شود منظور نسبت ماده خشک است و ما باید حساب کنیم که کنسانتره چند درصد ماده خشک دارد و علوفه چند درصد.

به عنوان مثال اگر کنسانتره ی ما 90 درصد ماده خشک دارد و  ما میخواهیم 13 کیلو کنسانتره استفاده کنیم باید حساب کنیم ماده خشک آن چقدر می شود. یا اینکه 13 کیلو کنسانتره 10 درصد رطوبت دارد که می شود یک کیلو و سیصد گرم.

بنابراین کنسانتره ای که به دام می دهیم یازده کیلو و هفتصد گرم است نه 13 کیلو. برای علوفه هم باید دونه به  دونه ماده خشک هر یک را حساب کنیم و ماده خشک ها را با هم جمع کنیم و سپس نسبت علوفه به کنسانتره و نسبت بخش علوفه را حساب کنیم.

حداکثر علوفه و کنسانتره مجاز دام

حداکثر علوفه ی که برای دام میتوان استفاده کرد اگر دام داشتی باشد تا صد در صد هم امکان پذیر است. دام داشتی یعنی دامی که نه تولید دارد، نه بره دارد و نه آبستن است. اما حداکثر کنسانتره در دام پرواری 70 درصد است مگر اینکه در انتهای دوره باشد.

حداکثر مقدار کنسانتره برای گاوهای شیری که خیلی پر تولید هستند یا بزها یا گوسفندهای چند قلو زا که شیر زیادی تولید می کنند، 60 درصد است.

چیزی که در دامداری ها معمولا رعایت نمی شود این است که کنسانتره را از 60 یا 70 درصد خیلی بیشتر استفاده می کنند.

توجه به این نسبت در دوره های مختلف شیردهی یا دوره های مختلف زندگی هر دام خیلی مهم است.

فیبر موثر یعنی چه؟

موضوع دیگری که خیلی مهم این است که آن بخش علوفه ای که استفاده می کنیم چقدر موثر است. یک اصطلاحی داریم به نام فیبر موثر، یعنی آن علوفه ای که استفاده میکنیم چقدر فرایند نشخوار را تحریک میکند، چقدر می تواند باعث تولید بزاق دام شود و در نهایت چقدر می تواند برای دام حالت بافری ایجاد کند؟

پس نسبت علوفه به کنسانتره یک فاکتور مهم در سلامت شکمبه است و اگر دام شکمبه سالمی نداشته باشد تولید خوبی نخواهد داشت.

جهت کسبت اطلاعات بیشتر می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.